یادگیری شبکه را از کجا شروع کنیم؟

به نام خالق عشق

در طول زمانی که آموزش‌های مختلف در زمینه شبکه مانند میکروتیک، سیسکو، نتورک پلاس و غیره را منتشر کرده‌ایم و با وجود اینکه در مقدمه هر آموزش راهنمایی لازم جهت انتخاب مسیر شبکه عنوان شده است، اما همچنان این سوال یکی از متداول‌ترین سوالات کاربران است که شبکه را از کجا شروع کنیم؟ چه شاخه‌ای درآمد بیشتری دارد؟ ترتیب یادگیری دوره های شبکه چگونه است؟ یا مدت زمان یادگیری کدامیک سریعتر است. در این مقاله و پادکست، قصد داریم بصورت صفر تا صد به این سوالات پاسخ دهیم.

اولین گام، یادگیری الفبای شبکه

برای یادگیری هر دانشی، تسلط بر مفاهیم پایه‌ای آن ضروری است؛ به بیانی ساده‌تر باید مبانی و الفبای آن رشته را بیاموزیم. فرض کنید قصد دارید یک زبان جدید مانند زبان آلمانی را فرا بگیرید، طبیعی است تا الفبای آلمانی و سپس گرامر آن را ندانید، عملا یادگیری این زبان غیر ممکن خواهد بود. در مبحث شبکه نیز این مثال صادق است.

در گام نخست برای یادگیری شبکه، لازم است تا درکِ عمیقی از مفاهیم آن کسب کنید. چراکه عدم تسلط بر مفاهیم اولیه باعث خواهد شد در یادگیری شاخه‌های اصلی شبکه به مشکل بخورید. بعنوان مثال وقتی تصمیم گرفتید در زمینه شبکه‌های وایرلس وارد شوید، اما اطلاعی در خصوص فرکانس‌ها، IP و غیره ندارید، قطعا در پروسه یادگیری شبکه به مشکل خواهید خورد و ناچارا باید برگردید و از دوره‌های مقدماتی شروع کنید.

اما چگونه الفبای شبکه را بیاموزیم؟ (اولین دوره در شبکه)

در شبکه دوره‌ای داریم به نام نتورک پلاس (Network plus) که توسط انجمن جهانی صنعت فناوری کامپیوتری یعنی CompTIA طراحی شده است. گذراندن این دوره و تسلط بر مفاهیم آن برای هر فردی که می‌خواهد پا به دنیای شبکه بگذارد ضروری است، جدا از اینکه نظر دارد در شاخه مایکروسافت، سیسکو، voip، وایرلس یا غیره یادگیری شبکه را ادامه دهد. در حقیقت در دوره نتورک پلاس با مبانی شبکه‌ها آشنا می‌شوید.

مروری بر سرفصل دوره نتورک پلاس

• معرفی انواع توپولوژی های شبکه
• معرفی استانداردهای سوکت زنی
• بررسی لایه‌های مختلف شبکه
• بررسی کامل IPv4 و IPv6
• آشنایی با بحث سابنتینگ
• آشنایی کامل با DNS
• مروری بر بحث وایرلس
• آشنایی مقدماتی با امنیت
• آشنایی با روتینگ
• آشنایی با تجهیزات زیرساختی شبکه
• آشنایی با سوئیچ‌ها
• آشنایی با سرویس NAT
• و غیره.

همانطور که در سرفصل دوره آموزشی نتورک پلاس مشاهده می‌کنید، این دوره یک دوره‌ی عمومی و مستقل از سیستم عامل و یا شاخه خاصی از شبکه است. بعنوان مثال وقتی با مفهوم DNS آشنا می شوید، دیگر وقتی در سیسکو، مایکروسافت یا میکروتیک با نام آن روبرو می‌شوید، تعجب نخواهید کرد که DNS چیست. بلکه زمانی که مفهوم آن را می‌دانید، پیاده سازی برایتان بسیار آسانتر خواهد بود.

همچنین می‌توانید کتاب نتورک پلاس را نیز از میهن لرن تهیه کنید.

گام دوم، انتخاب مسیر در یکی از شاخه‌های شبکه

همانطور که گفتیم یادگیری مفاهیم دوره نتورک پلاس برای همه الزامی می باشد، اما از نتورک پلاس به بعد کاملا به سلیقه و علاقه شما مربوط می‌شود.

اینکه به محیط گرافیکی علاقه دارید یا محیط CLI (مبتنی بر خط فرمان)؟

به بخش سخت افزاری شبکه علاقه‌مند هستید یا نرم افزاری؟

به شبکه‌های وایرلس علاقه دارید یا خیر؟

بهتر است بگوییم در مرحله دوم، سه حالت کلی برای انتخاب خواهید داشت:

سیسکو:

سیسکو بزرگترین تولید کننده تجهیزات شبکه در جهان است. شاه راه‌های اینترنت بر پایه تجهیزات سیسکو بنا شده است. در ISP ها، عمدتا از تجهیزات سیسکو استفاده می‌شود، چراکه پایداری و امنیت فوق‌العاده‌ای در تجهیزات این کمپانی وجود دارد.

پر استفاده بودن تجهیزات سیسکو باعث شده است تا بازار کار خوبی نیز داشته باشد و از این رو دوره‌های آموزشی آن به شدت پر طرفدار است.

اما یادگیری سیسکو نسبتا سخت است. چراکه محیط گرافیکی در سیسکو معنایی ندارد. همه چیز مبتنی بر محیط خط فرمان است و برای کانفیگ تجهیزات سیسکو باید دستورات آن را یاد بگیرید و در محیط Command Line که مانند dos ویندوز است، کد ها را پشت سر هم اجرا کنید تا روتر یا سوئیچ پیکربندی شود.

البته به میزان سختی درآمد پیکربندی روترهای سیسکو نیز عالی است.

اگر با محیط غیر گرافیکی مشکلی ندارید و اندکی از قبل با شبکه آشنا هستید و در حد مبتدی کار کرده‌اید، می‌توانید سیسکو را انتخاب کنید. اما اگر هیچ آشنایی حتی در حد مقدماتی با شبکه ندارید، پیشنهاد می‌کنیم وارد شاخه سیسکو نشوید تا احیانا از شبکه زده نشوید.

دوره‌های سیسکو با دوره CCNA شروع می‌شود و بالاترین درجه آن نیز دکترای سیسکو یا CCIE است.

مایکروسافت:

افرادی که کار کردن در محیط خشکِ مبتنی بر خط فرمان را نمی پسندند، مایکروسافت می‌تواند انتخاب بسیار خوبی برایشان باشد.

همه ما تجربه کار لذت بخش با ویندوز را داریم، پس طبیعی است که کار کردن با ویندوز سرور نیز برایمان لذت بخش باشد.

به نقل سایت www.wappalyzer.com/technologies/windows-server بیش از 1 میلیون وب‌سایت از سرورهای مایکروسافتی بهره می‌برند که این در مقایسه با میزان استفاده از سرورهای لینوکسی آمار قابل توجهی است. همچنین سازمان های بسیاری از سیستم عامل رایج مایکروسافت برای کاربران و از ویندوز سرور این کمپانی برای مدیریت شبکه خود بهره می برند.

شروع یادگیری شبکه با دوره‌های مایکروسافت می‌تواند یادگیری این رشته را در ابتدای مسیر برایتان لذت بخش تر کند، چراکه در محیط گرافیکی و با همان ویندوز محبوب مایکروسافت کار می‌کنید که سالیان سال است همه ما با سیستم های عامل مایکروسافت انس گرفته‌ایم.

از نظر بازار کار سیسکو یا مایکروسافت هر دو بازارِ بسیار خوبی دارند و قابل مقایسه با یکدیگر نیستند، چراکه سیسکو مباحث زیر ساختی و سخت افزاری را در شبکه پوشش می‌دهد و مایکروسافت بعد نرم افزاری شبکه را فراهم می‌آورد و مدیریت شبکه را در اختیارتان قرار می‌دهد.

میکروتیک:

اما اگر تلفیق مایکروسافت و سیسکو را خواستید، میکروتیک را به شما پیشنهاد می‌کنیم. میکروتیک هم همانند سیسکو با وجود روترها و سوئیچ های گوناگونی که تولید کرده است، بحث زیر ساخت شبکه را پوشش می دهد. اما یک تفاوت عمده با سیسکو دارد و آن این است که محیط پیکربندی در میکروتیک گرافیکی است. کافی است از طریق کابل شبکه لپ تاپ خود را به روتر میکروتیک متصل کنید و سپس نرم افزار WinBox را روی لپ تاپ اجرا کنید. این نرم افزار بصورت خودکار مک آدرس روتر را شناسایی کرده و سپس می توانید با نام کاربری پیش فرض admin وارد محیط تنظیمات روتر شوید. این محیط کاملا گرافیکی و قابل فهم است.

تجهیزات میکروتیک در مقایسه با سیسکو بسیار ارزان است و در شبکه‌هایی تا مقیاس متوسط و در برخی موارد در شبکه‌های بزرگ نیز کاربرد دارد. اما طبیعی است برای شبکه های بسیار بزرگ و پر ترافیک، استفاده از تجهیزات سیسکو پیشنهاد می شود. به هر حال به این موضوع کاری نداریم و از حیطه این مطلب خارج است. هدف صرفا این بود تا متوجه شوید که میکروتیک نیز ضمن ارزان بودن، کاربرد بسیاری در شبکه‌ها دارد و به همین دلیل دوره‌های آن بسیار در ایران پر طرفدار است.

برای شروع میکروتیک باید از دوره MTCNA شروع کنید. همچنین بعد از دوره MTCNA می توانید، دوره MTCWE یا وایرلس میکروتیک را دنبال کنید که یکی از شاخه‌های بسیار پر طرفدار میکروتیک می‌باشد.

اگر می‌خواهید برای بازار کار ایران شبکه را یاد بگیرید

بر اساس تجربه‌ای که در سازمان‌ها و در زمینه شبکه دارم، در کشور ایران باید از همزمان سیسکو، مایکروسافت، میکروتیک و حتی فایروال های سخت افزاری سر در بیاورید!

جدا از شبکه، اگر کارشناس فناوری اطلاعات یک سازمان باشید، انتظار دارند از ساختار برنامه نویسی اتوماسیون اداری آنجا نیز باید آگاه باشید که تماما توسط شرکتی دیگر طراحی شده است. این مثال را بیان کردم تا سطح انتظاری که در تمامی شاخه‌ها از یک کارشناس IT وجود دارد را روشن و شفاف بر اساس واقعیت موجود به شما بگوییم، چراکه خودِ بنده بصورت همزمان کار برنامه نویسی، voip، مدیریت شبکه (که شامل تمامی موارد بالا و فراتر از آن مانند سیتریکس می‌شود) را انجام داده‌ام و ذهنیت مدیران داخل سازمان‌ها و سطح توقع و انتظارشان از یک کارشناس فناوری اطلاعات را به خوبی درک کرده‌ام، در نتیجه پیشنهادی که اینجا در خصوص یادگیری شبکه به شما ارائه می‌دهم کاملا بر مبنای بازار و صادقانه است.

پیشنهاد می‌شود یکی از شاخه‌های شبکه مانند مایکروسافت را بر اساس علاقه و برای دل خودتان و متخصص شدن تا بالاترین حد ادامه دهید. اما در کنار آن بعنوان مثال voip (تلفن در بستر شبکه)، دوره اولیه سیسکو یا CCNA، دوره پایه‌ای میکروتیک یا MTCNA و همچنین دوره MTCWE (وایرلس میکروتیک) را نیز مسلط شوید. تمام این موارد و چیزی فراتر از آن، از شما انتظار می‌رود.

اگر می‌خواهید برای مهاجرت شبکه را یاد بگیرید

مدت زمان طولانی است که در زمینه آموزش شبکه در خدمت کاربران عزیز میهن لرن هستیم. سوال بسیاری از مخاطبان همواره این بود که چه مدارکی از شبکه در کشورهای دیگر برای مهاجرت کاری مناسب است. برای پاسخ به این سوال کاربران میهن لرن، همواره آگهی های جذب نیروی کار شبکه در دیگر کشورها را بررسی کرده‌ام و به نکته‌ای رسیدم. اینکه ضمن خوب بودن بازار کار شبکه در کشورهای اروپایی یا کانادا، برای شرکتهایشان تخصص مهمترین ملاک دعوت به مصاحبه است. یعنی باید در یک فیلد خاص (فرضا مایکروسافت) متخصص باشید. بعنوان مثال دنبال نیروی متخصص سیسکو می‌باشند که CCIE داشته باشد و نه همزمان CCNP, MCSA Windows Server 2016, MTCWE و غیره را داشته باشد. به هیچ عنوان نمی‌توان آگهی استخدامی را یافت که همزمان از شما انتظار داشته باشد در چند زمینه مهارت داشته باشید. به همین دلیل چه سیسکو و چه مایکروسافت و چه امنیت، هر شاخه بازار کار خودش را دارد؛ منتها اگر قصد مهاجرت به وسیله تخصص خود را دارید، سعی کنید تا در یک شاخه کاملا متخصص شوید و سپس حتما برای آزمون و دریافت مدرک بین المللی آن اقدام کنید.